FAİZ BATAĞI
Bankaya veya bir kimseye belli bir süre işletilmek üzere ödünç verilen paranın kullanımına karşılık alınan kâra, faiz (riba) denir. Faiz, dinimize ve yaşantımıza ters bir uygulama olup, toplumları olumsuz etkiler ve ocaklar söndürür. Dinimizde ve kültürümüzde, ödünç verilen değer karşısında bir fazlalık alınamaz. Faiz alan kişiler; bencil, çıkarcı, cimri, katı kalpli, ihtiras duygusu içinde olan kişilerdir. Faiz, dostlukları bozar, ödünç para verme duygusunu ortadan kaldırır, tembelliğe ve hazırcılığa sevk eder. Faiz alan da, veren de aynı günahı işlemiş olur. Cenâb-ı Allah: “Faiz yiyen kişiler, Şeytan çarpan kimse nasıl kalkarsa, öyle kalkarlar.” ve “Normal görerek faiz alan-veren kişiler cehennemliktir. Onlar orada ebedi kalacaklardır.” buyurmaktadır.
İlkokula başladığımda okuma ve yazmayı öğrenmek için “Alfabe” kitabı aldım. Harfleri tanıdıktan sonra, sıra heceleyerek okumaya gelmişti. Kitaptaki ilk okunacak sayfada beyaz bir at resmi ve altında “Ali ata bak.” yazıyordu. Öbür sayfada ise, top oynayan çocuk resminin altında: “Kaya topu tut.” yazıyordu. Yeni okuma öğrenen çocuğun ilk okuduğu cümleler bunlardı. Bu cümleler zihnime kazındı. Yıllardır ata baktım, eşşeğe baktım, topu tuttum. Halbuki şöyle yazılmış olsaydı, milletimiz bilimde ve teknikte diğer ülkelerin safında yer alırdı. “Ali makineye bak.” “Kaya çalış, çok çalış, ülkeni kalkındır, vatanına milletine hayırlı bir evlat ol!” Alfabenin sonunda da: “Karga karga gak dedi /Çık şu dala bak dedi” şiiri vardı. Diğer kuşlar dururken, nedense karga seçilmişti. Her yıl aralık ayında “Yerli Malı Haftası” olurdu. “Yerli malı” denince, ‘boğaz’ akla gelirdi. O hafta çocuklar evlerinden mısır patlatması, iğde gölle,bisküvi getirirler, topluca yenirdi. “Yerli malı” anlayışı buydu. Bilimde teknikte yerli malı kullanmak hiç aklımıza getirilmedi.
FAİZİNİ DE VER!..
İlkokul dördüncü sınıfa gelince, Matematik dersinde havuz ve faiz problemleri vardı. Bir havuza su kaç dakikada dolar, bunun hesabını yaptık. Ayrıca, bir bankaya şu kadar para yatırdığımızda %5’faizle kaç lira faiz alırız? sorularına cevap bulmaya çalıştık. İlkokulda bize faiz öğretilmeye başlandı.
Biz çocukken meyve ve sebzede bu kadar bolluk yoktu. Şimdiki meyvelerin çoğunu tanımazdık. Yediklerimiz; zerdali, Çay’dan gelen kurtlu elma, döngel, iğde, harıp, gılik… En çok da zerdali ağacı vardı. Şehrin çevresindeki tarlaların kenarlarında genellikle zerdali ağaçları olurdu. Mahallede arkadaşlar toplanır, çağla çalmaya giderdik. Ağaçlara çıkar, bir yandan yerken, bir yandan da ceplerimizi tıka-basa doldururduk. (Bunun hesabını nasıl vereceğiz bilmiyorum.) Bazı çocuklar ise, bunun ticaretini yaparlardı. Ceplerine ve gömleklerinin içine doldurdukları çağlaları, mahalleye veya bayram yerine getirir, tane hesabı satarlardı. Örneğin 20 tanesi 25 kuruş derdi. 25 kuruşu verip 20 tane çağla alan çocuk, hemen arkasından: “Faizini de ver!” der ve birkaç tane daha fazladan alırdı. Matematik dersinde yapılan hesap, burada uygulamaya geçirilirdi.
Şehrimizde faiz batağından dolayı çok ocaklar sönmüş, aileler ve toplum huzursuz olmuştur. Çocukluğumdan beri, güngörmüş olan büyüklerimin, faizden uzak durma konusundaki tavsiyeleri devamlı kulaklarımdadır. Rahmetlık babam sık sık: “Aman oğlum, bankanın önünden bile geçmeyin!” derdi. Bugün için imanlı ihlaslı bildiğimiz kişilerin, dünya tamahına dalıp, harama girdiklerine şahit oluyoruz.
Bir gün, aklıbaşında, sakallı, ihlaslı görünen bir zât-ı muhterem bankaya girer. Amacı, elinde olan bir miktar parasını bankaya yatırıp, faizle çoğaltmak istemektedir. Görevli memurun odasına girip yanına oturur. Parasının miktarını söyleyip, yıllık ne kadar faiz alacağını söyler. Memur, faiz hesabını yaparken çayları da söyler, birlikte içmeye başlarlar. Memurun sol elle çay içtiğini gören bu kişi, günah olur, düşüncesiyle memura sağ eliyle içmesi gerektiği ikaz eder. Memurun cevabı ilginçtir: “Sağ elimle senin faiz hesabını yapıyorum hacı baba!..” Şu dünyada üç-beş arşın bezin var; tüm bedesten senin olsa ne fayda!…
