BOLVADİN’ DE “İLK” LER
(Bunları biliyor musunuz ? )
1- Bolvadin’in ilk isminin “geniş otlaklı ova” anlamına gelen, “Polybotos- Polybotum” olduğunu…
2- İlk haşhaş ekiminin M.Ö. II. Yüzyılda yapıldığını ve “Afion” dendiğini…
3- Bolvadin’de ilk paranın roma döneminde, o günkü adıyla “Julia Kenti”nde bronz sikke olarak bastırıldığını…
4- Bolvadin ve çevresinin 1170 yılında Türklerin eline geçip, Türkleştiğini…
5- Kırkgöz Köprüsü’nün ilk defa, MÖ.1344’de Hitit Kralı II. Murşil tarafından; ikinci olarak Bizans İmparatoru I. Manuel Kommen tarafından 1150 yılında “ kırk göz” olarak yapıldığını; 16. yüzyılda da Kanuni’nin emriyle Mimar Sinan tarafından uzatılıp, altmış dört göze çıkarıldığını…
6-Bolvadin’in on bin yıllık tarihi olduğunu… ilk olarak Frikyalılar, Lidyalılar ve Persler’in yurt edindiklerini…
7- Alaca Mescidi ve Çeşmesi’nin Selçuklu döneminde, 1278 yılında Bayram İbn-i Abdullah tarafından yaptırıldığını ve 1553’de Kanuni zamanında camiye çevrildiğini…
8-1572 yılında Bolvadinde 17 mahalle 66 köy bulunmakta iken, bugün 49 mahalle, 13 köy bulunduğunu…
9-Yunanlılar’ın, karargah kurdukları Dura Yeri Harabeleri’ ne, 20 Ağustos 1921’ de gelip, 24 Eylül 1921’de terkettiklerini ve 34 gün kaldıklarını…
10– Yunanlılar tarafından yakılan “Yanık Kışla” nın, 1894 yılında II. Abdülhamit tarafından yaptırıldığını…
11– Alaca Camii’nin 1278; İmaret Camii’nin 1481; Çarşı Camii’nin 1904; Tahtalı Camii’nin 1907 yıllarında yapıldığını…
12– Harf inkılabından sonra, yeni harflerle öğrenim gören ilk bayanın, Naime GÖKER olduğunu…
13– Şu anki Atatürk İlköğretim Okulu’nun olduğu yerin eskiden “Garipler Mezarlığı” olduğunu…
14– 1927 yılında Bolvadin nüfusunun 8 bin olduğunu…
15– 1945 yılında ortaokulun açıldığını… 1958 yılında ise Bolvadin Lisesi’nin açıldığını…
16– Cumhuriyetten önceki ortaokulun “Bolvadin Rüştiyesi” adı altında 1864 yılında açıldığını ve 1921 yılında kapandığını…
17– İlk mahalli gazetelerin,1924 yılında “Bolvadin Haber” ve 1948 yılında “Bolvadin Demokrat” adı altında yayın hayatına başladığını…
18– Dünyanın en uzun yaşayan ikinci kişisi olan ve Çarşı Camii’nin ahşap tavan süslerini de yapan Hamza Usta (Turan) ın, 1928 yılında 148 yaşında öldüğünü…
19– İlk posta-telgraf teşkilatının 1832 yılında Âyan Abdülkadir Ağa tarafından kurulduğunu; 1850 yılında da belediye başkanı Hacı Mehmet Ağa tarafından, eski postanenin olduğu yere ahşap bina olarak yaptırıldığını…
20– 1827 yılında 150 çeşit mesleğin olduğunu, 1900’lü yıllarda 65 tane pekmez-ağda imalathanesi; 80 ayakkabı imalathanesi; 95 terzi; 30 de tane yağ imalathanesi olduğunu…
21– Türkiye’nin ilk özel bankasının 1914 yılında “Bolvadin Bankası” adı altında açıldığını; 1872 yılında Ziraat Bankası’nın ve Fransızlar tarafından kurulan Osmanlı Bankası’nın olduğunu; Ziraat Bankasının Türkiye’nin 22. şubesi olarak açıldığını…
22– Kanuni Sultan Süleyman’ın Eylül 1553’te Bolvadin’e geldiğini…
23– Mustafa Kemal Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı sırasında Bolvadin’e iki kere geldiğini; ilk gelişinin 9 Aralık 1921; diğerinin 22 Şubat 1922 günü olduğunu; “Kılıçoğlu İbrahim Ağa Konağı” nda kaldığını…
24– Evliya Çelebi’nin, 18 Eylül 1643 yılında Bolvadin’e geldiğini…
25– 1946 yılında Bolvadinli olarak ilk defa mebus seçilen kişinin Mehmet AŞKAR olduğunu…
26– Cumhuriyet tarihinde sekiz milletvekili çıkardığımızı, bunlardan ikisinin bakanlık yaptıklarını….
27– Bolvadinspor Kulübü’nün 1926 yılında kurulduğunu…
28– İlk olarak, aküyle çalışan radyonun, İkinci Dünya Harbi sırasında 1943 yılında halkevi’nde dinlenmeye başlandığını…
29– Horan Parkı’nın, 1955 yılında zamanın belediye başkanı Süleyman Kabadayı ve Ziraat Yüksek Mühendisi Alaattin GÜMÜŞ ile Ziraatçi Abdurrahim GÜMÜŞ tarafından imar edildiğini…
30– İlk sessiz sinemanın 1937 yılında Park Gazinosu’nda gösteriye açıldığını; ilk sesli sinemanın ise şu anki Köksoy Sineması’nın olduğu yerde 1938 yılında “Bizim Sinema” adıyla açıldığını….
31– Bolvadin Belediyesi’ne ait ilk buharlı elektrik santralinin 1938 yılında, şu anki “Tedaş” binasının olduğu yerde kurulduğunu ; akşamları 17.00 – 23.00 saatleri arasında şehre elektrik verildiğini ve çok kişinin 5-10 yıl sonra evlerine elektrik bağlatabildiklerini….
32– İlk olarak ayakkabı fabrikasının 1950 yılında Kunduracı Mahmut KIZILTOPRAK’ın “Bozkurt Lastik Fabrikası” adı altında fabrika açtığını…
33– Cumhuriyetten önce 17 medresenin olduğunu…
34– Son yüzyıl içerisinde merkezi Bolvadin olan depremlerin büyüklerinin, 1914 (500 ölü), 1944 ve 2000 tarihlerinde olduğunu…
35– Bademli Mahallesi’nin bulunduğu yerin, badem ağaçlarının olduğu bir koruluk olduğunu…
36– Başka şehirde olsa etrafına villaların yapılabileceği, şehrimize 5 km uzaklıkta olan, doğa harikası Eber Gölü’müzü, insanımızın % 90’ ının henüz hiç görmediğini…
37– TRT’ nin hazırlayıp yayınladığı,Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu ve Kurtuluş Savaşı’nı konu alan “Kuruluş” ve “Küçük Ağa” dizilerinin yönetmeninin hemşehrimiz Yücel ÇAKMAKLI olduğunu…
38– Kendi dalında dünyanın birinci fabrikası olan “Bolvadin Alkaloidleri Fabrikası”nın 1974 yılında zamanın Devlet Bakanı Korkut ÖZAL tarafından atıldığını ve Haziran 1981’de üretime başladığını…
39– Bolvadin’in en büyük özel fabrikası olan “Avşar Emaye Fabrikası” nın 400’e yakın işçi çalıştırıp, dünyanın pek çok ülkesine ihracat yaptığını…
40– Bolvadin’deki sülalelerin tamamına yakınının “Yörük” ve “Türkmen” aşiretine mensup olduğunu….
41– Merkezde, ibadete açık 47 camii olduğunu…
42– İlk eczaneyi 1914 yılında Eczacı Raci Bey’in açtığını…
43– 1870’den bugüne kadar, 92 kaymakamın görev yaptığını…
44– 1800’den günümüze kadar, 26 müftünün görev yaptığını…
45– 1800 yılından günümüze kadar 52 belediye başkanının görev yaptığını…
46– Şu an görev yapan, 15 profesör ve 22 doçentin, Bolvadinli olduğunu…
47– Bolvadin’in ve Bolvadin insanının tarihinin, kültürünün belirtildiği vesikaların, araştırmacı-yazar Muharrem BAYAR’ın arşivinde olduğunu…
48– “MAN” ve “FORD” Kamyonlarını Bolvadin’e ilk defa Necati TAKTAK’ın getirdiğini…
49– 2003 yılında 68 bayan; 102 erkek olmak üzere toplam 170 kişinin öldüğünü…
2004 Yılında 72 bayan; 96 erkek olmak üzere toplam 168 kişinin öldüğünü…
2009 Yılında 81 bayan; 115 erkek olmak üzere toplam 196 kişinin öldüğünü…
50–2009 Yılı nüfus sayımına göre, Bolvadin merkezde 31.284 kişinin yaşadığını; bunlardan 15.558’ inin erkek olduğunu; 15.726’ sının ise kadın olduğunu…
51–2009 Yılında Bolvadin merkezde 248 çiftin evlendiğini; en az evlilik yapılan ayın Mart (5 evlilik ), en çok evlilik yapılan ayın Temmuz (71 evlilik ) olduğunu…
52–2010 Yılında 75 kadın; 103 erkek olmak üzere, toplam 178 kişinin öldüğünü…
53–2010 Yılında merkezde 298 çiftin evlendiğini; en az evlilk yapılan ayın, 10 evlilik ile Nisan ayı; en çok evlilik yapılan ayın, 61 evlilik ile Temmuz ayı olduğunu…
54– 2011 Yılında merkezde 346 çiftin evlendiğini; en az evlilik yapılan ayın 9 evlilikle Ocak ; en çok evlilik yapılan ayın 60 evlilikle Temmuz olduğunu…
55– 2011 Yılında merkezde 69 kadın; 97 erkek olmak üzere, 166 kişinin öldüğünü…
B İ L İ Y O R M U S U N U Z ?
Araştırma: N. Sait EKİCİ
